Luid (luchtmacht)

Luchtmacht Inlichtingen Dienst LUID (1951-1988)

In verband met de ontwikkeling van de luchtstrijdkrachten tot een zelfstandig krijgsmachtdeel werd bij vertrouwelijk Koninklijk besluit van 25 augustus 1951 de 'Luchtmacht Inlichtingendienst' opgericht, ressorterend onder de Minister van Oorlog/Defensie.

Sectie L 2-Inlichtingen

Hoewel het hoofd LUID administratief onder de Chef van de Luchtmachtstaf ressorteerde, was hij rechtstreeks verantwoording verschuldigd aan de Minister van Oorlog/Defensie.
Naast de LUID bestond bij de Luchtmachtstaf de 'Sectie L 2-Inlichtingen', met ingang van 1976 'Afdeling Inlichtingen en Veiligheid' genoemd. Deze sectie verwerkte de door de LUID vergaarde informatie tot bruikbare inlichtingenrapporten.


MID/KLU

Het hoofd LUID was tevens hoofd van deze sectie en als zodanig verantwoording verschuldigd aan de Chef van de Luchtmachtstaf. Beide organen vielen grotendeels samen, met name de bureaus voor inlichtingen en veiligheid. Het was echter aan het hoofd om te bepalen welke bureaus werden ingezet voor de LUID-werkzaamheden; populair gezegd: de man achter het bureau kon twee petten dragen.
Met ingang van 1 februari 1988 veranderde de naam 'Luchtmacht Inlichtingendienst' in 'MID/KLU' en ging de dienst ressorteren onder de 'Militaire Inlichtingendienst'


Taak

De taak werd in het Koninklijk besluit van 25 augustus 1951 als volgt omschreven:
'De taak van de Luchtmacht Inlichtingendienst omvat het inwinnen van gegevens, welke nodig zijn voor:
a. een juiste opbouw en een doeltreffend gebruik van de Luchtmacht;
b. bescherming van Luchtmacht geheimen;
c. het uitvoeren van de bewaking tegen daden van sabotage aan Luchtmacht objecten;
d. het treffen van maatregelen tegen diefstal van materieel, wapenen en munitie, welke bestemd zijn voor of in gebruik bij de Luchtmacht;
e. het tijdig onderkennen van ondermijnende Politieke Propaganda onder het Luchtmachtpersoneel.'


Taakomschrijving van 'Sectie L 2-Inlichtingen'

Taakomschrijving van 'Sectie L 2-Inlichtingen' in 1952. volgens de Staatsalmanak: 'Verzamelen van de voor de gevechtsvoering vereiste gegevens; documentatie van de strategische, industriële en technische ontwikkeling van de luchtstrijdkrachten in binnen- en buitenland. Beveiliging van de Luchtmacht. Vliegtuigherkenning. Verwerken en doorgeven van inlichtingen. Beheer der Luchtmachtbibliotheek.'
Op aandrang van de Tweede Kamer werd het vertrouwelijke Koninklijke besluit in 1972 vervangen door een openbaar besluit. In dat openbare Koninklijk besluit van 5 augustus 1972 werd de taak van de LUID omschreven als:
'a. het inwinnen van gegevens omtrent het potentieel en de strijdkrachten van andere mogendheden, welke nodig zijn voor een juiste opbouw en een doeltreffend gebruik van de krijgsmacht;
b. het inwinnen van gegevens welke nodig zijn voor het treffen van maatregelen:
1. ter voorkoming van activiteiten die ten doel hebben de veiligheid of paraatheid van de krijgsmacht te schaden;
2. ter beveiliging van gegevens binnen de krijgsmacht waarvan de geheimhouding geboden is;
3. ter bevordering van een juist verloop van mobilisatie en concentratie der strijdkrachten.'


Organisatie van de LUID

Indeling in 1972:
— L2A: Bureau Inlichtingen;
— L2B: Bureau Veiligheid;
— L2C: Bureau Planning, organisatie en opleiding. L2C stelde bijvoorbeeld het programma vast van de 'Luchtmacht Inlichtingenschool' (LIS).
— L2BB; Bureau Buitenlandse betrekkingen. De Nederlandse luchtmachtattachés in het buitenland hadden tevens een inlichtingentaak. Die taken werden gecoördineerd door L2BB.

De LUID geeft ook leiding aan inlichtingenofficieren op de diverse vliegbases van de Koninklijke luchtmacht (briefing en debriefing van vliegers, contraspionage, beveiliging).

(gebaseerd op: Kluiters, F.A.C.: De Nederlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten, 1993)